Su noti iat fatu logu a is primus isperas de luxi pintendi is airis
a orienti e lassendi crocau su celu a s'atra banda. In-d unu campu
arrodiau de su desertu, sa brenti segura de un'aèreu iat
angiau piciocus fatus a sordaus, trabballadoris de paxi bistius
a gherreris. Unu avatu a s'atru ndi fiant bessius, insurdius po
su trèulu forti de s'arrolliu de is motoris, a ermetu beni
strintu in sa braba po amparai sa conca tùndia e ispilia,
totus cantus beni imboddicaus in su corpetti contra-balla. Issu
puru ndi fiat calau, a barsaca a coddu i a fusili in manu, amostendi
seguresa po sa primu missioni cosa sua. Chi s'ùrtima puru
iat a essi stètia. Nemancu fatu su primu passu in sa terra
grega e sica, chi giai is ogus a pitzus d'iat postu Issa, Sa chi
segat dònnia acàpìu, liendiddu beni po ndi
podi torrai a si du pigai calincunu mesi a pustis. A tempus. In-d
una di' cumenti a is atras fut, nàscia a suta de un'orizonti
serrau de is arremòrius de gherra e de is atìtidus
tristus chi levànt a sa vergantza. De su desertu tiràt
unu bentu crispu, callenti che fogu. Unu bentu avesu a si ndi tragai
avatu tupas ispinadas e mulinadas di arena fini e puntuda. Un'arena
maca, chi pagu nc'iat postu a ndi furriai a stresura, scuressendi
su soli e faendi calai su noti torra. A suta de s'umbra longa de
sa Zìgurrat fiat Issa, Sa chi umbra no fait, abetendiddu
po di setzi acanta, a ferrus beni acutzaus, pronta a di segai su
filu, luegus chi s'ùrtimu granu di arena ndi fessit arrutu
in sa clessidra chi medit su tempus. De una bomba fraigada a sa
lestra, cun tìrria e disisperu, iat pigau sa forma custa
borta Issa, Sa chi portai milli e una carota. Unu striori iat intèndiu
issu, cumenti un'araxi astragau de monti niau. Unu corpu sicu, sentz''e
du lastimai. A issu, che a is atrus candu a dòpiu sonat s'ora
de sa dispedida. A issu, chi aintru de cudda tzrega de sordau, po
sorti no nci fiat arrutu, ma po s'apretu. A issu, chi nisciuna duda
iat tentu a nci artziai a s'aèreu mòviu de su petrollu
arrefinau acanta domu sua. A issu, chi de cudda cria in sa cea spèrdia
in mesu a su desertu, sinniau e sentz''e orba ndi fiat bessiu. Candu
totu su sànguini iat acabau de derramai infustendi un'arena
dònnia di' prus arrùbia, sa manu d'iat donau Issa,
Sa chi sempri at tentu sa cara de unu sordau partiu de domu e mai
torrau, po du acampangiai anch'est sa turri chi celu e terra s'atòbiant
imparìs a totus is lìnguas de su niundu. Arrìbaus
chi fiant, a manu tenta iant pigau po una scalera longa, chi a is
ladus teniat dus murus artus de perda bianca, prenus prenus de fueddus
iscritus. Is contus e is versus de is òminis e de is fèminas
passaus de innia fiant. Is vidas, is prexus e is dolus, is amentus
de totus is gentis de su mundu. Is benturas nàscias e mortas
a suta de s'umbra de cudda turri, arrichesa e curpa de is gentis,
destinadas a no si cumprendi mai a pari, fintzas a s'ora de pigai
sa scalera longa chi addia portat. A bellu a bellu si fiat postu
a ligi, imparendi dònnia lìngua chi a s'acabu stràngia
no fiat prus. Dònnia contu o poesia cumintzàt cun
su fueddu chi iat serrau su versu de ainnaintis, cumenti chi totus
is istòrias a una sola ndi torressìnt e chi, po imoi,
nd'acabbèssint in sa parti de muru ancoras biancu, chi a
issu e totu fiat abetendi. Issa, Sa chi segat is cambas a su tempus,
giai si ndi fiat andada a ndi pigai su chi, pustis a issu, iat'ai
dèpiu adelantai sa stòria de is istòrias, lassendiddu
ingunis, parau, faci a s'ùrtimu contu iscritu de sa manu
de una fèmina, bocia in su mentras chi fiat pigliendi abba
de una funtana bècìa: «Una borta a custa funtana
da connosciant in dònnia partì de su mundu e d'arremonànt
is boxis prus bellas chi s'apat arregalau Allàh, santu siat
sempri su nòmini suu. D'anti cantada is Arruàt de
su desertu illacanau, candu sètzius a ingiriu de su fogu,
abetànt su lugori de sa luna. Nd'ant scritu is poetas de
sa corti de su palàtziu de s'urrei chi acumpangiaus de su
sonu craru de su liutu, si faiant furai is versus de unu bentu bardaneri
chi moviat is montis di arena. Ca un'àcua durci e cristallina
ndi bessiat de cudda fontana, pari a sa chi currit in su Kauthàr).
Su sidi ndi bogàt e s'arrexonu a is òminis torràt.
Una mitza sentz''e acabu fiat, chi is antigus nd'arrosiànt
is giardinus prus bellus e mannus chi òmini apat biu mai.
Tandu sa terra fiat cumenti unu tapissu pintau de milli e unu frori,
e su mundu fiat arricu de dònnia spètzia de frutu
durci e saboriu. Imoi is sànias pùrdias bufaus e su
frutu marigosu de su Zacùm papaus, ca is matas anti sicau
e no dònant prus nudda, de cantu salia nd'est bessia cust'àcua
po mori de totus is làgrimas derramadas de sa genti avesa
a su disisperu.» Su disisperu oi est andau a fai cumpangia
a is gentis de sa natzioni aundi scurigat su soli, fata de bucas
chi bufant làgrimas, pitziosas che sali in-d una feria oberta,
in su trincu antigu e mai sanau. Unu prantu sentz''e fini, chi ndi
bessit de is ogus unfraus e stracus de castiai, e de circai de cumprendi,
su chi de unu fillu, de unu sposu, de un'amigu nd'est abbarrau.
Una bandera beni pinnicada, una medàllia a cruxi, unu capeddu
arrimau; dus francus de prèmiu po ndi comporai is mellus
froris de betiri a campusantu, anch'est sa losa de màrmuri
friu, in mesu a is atras milli; una mariposa alluta po di essi gomai
in su noti nieddu. E una fotografìa, apicada a suba de su
nòmini suu a lìteras di oru, chi nc'est issu a divisa
bona, sa cun is gradus e is mostrinas luxentis. Sa chi d'anti postu
puru po du torrai a domu aintru de unu baullu de castàngiu
amantau a bandera i a froris biancus. Sa de is atòbius e
de is tzìrimònias. Sa de is fueddus ipocritas e de
is sentimentus sitzillus. Sa de su dolu, de su lutu. Sa de Sa Morti,
chi est bènnia a si du pigai in sa meria de Babilònia,
aundi sa tzivilidadi est nàscia i aundi morit dònnia
di'.
2° premio
Ozieri 2006 (Sezione prosa «Angelo Dettori»)