Pro unu zaccafogos
di Costantino Longu

1

Tue ch’ as allumadu cussu fogu
chi est rendinde sas montagnas nudas,
ti tucches a fuire a mammazudas,
ti che frimmes in dunu tristu logu;
ti fettas de manu tua malu giogu
chi una leppa lees de sas puntudas,
pro che distruer s’ infame carena
ti che la ficches tota in s’ orgoena.

2

Comente rues, istringhind’ ‘e dentes
in dunu pozu de sambene infustu
nerzas pentidu: “Apo fattu custu,
su peus fia de sos delinquentes!”
Bessan’ a ti chilcare sos parentes
in giru isten su restu ‘e austu,
però, poi de tantos istrapazzos,
de te regollan solu sos istrazzos.

3

Ca fis bonu a azzender fogulones
appenas chi ses ruttu e ispiradu
sias in dogni parte bicculadu
dae sos peus pettaris puzones;
sos ossos si los pappen sos sirbones
ch’ as dae sa riserva isuliadu:
de sepoltura non tenes dirittu
in dunu campusantu beneittu.

4

S’ a frastimare l’ abberzo sa ucca
nd’ imbento de frastimos unu riu,
pro su dannu ch’ sa fattu in cust’ istiu
propriu oe ch’ est sa die ‘e Lucca;
ti ch’ ettes in duna pentuma tuvucca
chi non t’ agaten né mortu né biu,
si brincas gai non torras a susu
e non nd’ azzendes de fogos piusu.

5

Pro chi de cuss’ idea ti consoles,
c’ azzendinde lominos ses astutu,
como chi est su fogu ben’ alluttu
chi brinches e in mesu ti ch’ imboles,
anima vile! A s’ inferru oles
e cando ses a danantis de Plutu
issu ti nerzat senza piedade:
“Inoghe as fogu pro s’ eternidade!”

6

Chi su frastimu est peccadu mortale
iscrittu b’est in sos Cumandamentos,
su frastimare in custos momentos
no est mancu peccadu veniale.
Prite Deus est bonu in modu tale
chi lassat viver zertos elementos?
E proite non lis truncat s’ alenu
cando cominzat a siccare fenu?

7

Su irde lu produit sa natura
pro lu godire totu sos viventes,
sos chi sunu che a tie incoscientes
no istiman né birde né friscura.
Cantos affrontan sa fadiga dura
allevande piantas differentes,
ma tue, senza pena e senz’ inzotu
in dun’ attimu che distrues totu.

8

Sol’ a bideas malas che la giras
sa tua limitada intelligenzia,
rimursu non nd’ intendes de cussenzia
cando cussas piantas ti las miras,
chi de su fogu sas fatales iras
lis negan’ in su monte s’ esistenzia;
pro culpa tua la perden sa vida
non nde produin prus lande né sida.

9

Gia chi che “zaccafogos” ti signalas
de sa vida ti crescana sos filos,
ma dae sos carcanzos a sos pilos
pienu sias de fruscheddas malas!
In pettorras ti nd’ essat e in palas
chi sa materia ti falet a chilos:
da’ su dolore a terra t’ istrampes,
cando pregas de morrer, pius campes!

10

Totu sos ch’ isettades sos istios
pro fagher in Sardigna sos furraghes,
affumande rainas e nuraghes,
inchisinande funtanas e rios,
si bos ruian sos frastimos mios
dian torrare sas antigas paghes!
Sos massaggios fin tando a ischieras
in s’ impenza de arzolas e messeras.