A Francesco Marras

Una noa trista oe m’an dadu,
Chi nde giuto su coro pesante
E no agato cunfortu da s’istante
Chi “Est mortu Francesco” mi an nadu.

A custa pena e a custa tristura
Dare cheria in lambrigas isfogu
Ma paret custas no agatan logu
Pro m’illebiare dae s’amargura.

Duncas cherzo provare si resessit
Cun calchi versu a li fagher onore,
Chi forsis unu pagu su dolore
Calmet, mancari metzanu mi essit.

E goi isto cun sa fronte in manos,
Pensande cantu est frazile sa vida,
Chi paret longa ma est luego finida,
Acabbande sos sognos nostros vanos.

E isto goi a manos in fronte,
Ti bio, Francesco, biu e presente,
Ti bio, cun sos ogios de sa mente,
In pius luminosos orizontes.

Chi isolas no semus, nadu m’ana,
Ma partes de s’umanu continente:
“Chie est mortu?” no preguntes a sa zente,
Cando intendes tocande sa compana!

Sa compana pro te puru est tocande,
Ca cun su mortu moris finas tue;
Tue puru suta terra oe che rues,
Una parte de te si ch’est andande.

Gosos, tristuras e tantos mamentos
Chi cun cussu defuntu as divisu;
Nde intendes sa ‘oghe, nde bies su visu
De sa vida passada in sos ammentos.

E goi, Francesco, como ti so ‘idinde
Cando zovanu ancora fusti e sanu
E finas deo istaï in Iscanu,
Paris de tantas cosas discutinde.

Ca ti aggradait sa discussione
De sos argumentos pius varios,
Ma leasti semper partidos contrarios
Finas pro gustu ‘e no dare resone.

Ahi Francesco! Chi mi deet mancare
Cussa vena polemica ch’aias,
Ca de ogni cosa tue pretendias
Chi a modu tou depiat andare!

Ma si fuit difitzile s’acordu,
Fuit bellu su matessi ‘e arrogantare,
Ca suta su diversu faeddare,
Fuit profundu de ideas su cuncordu.

Fuit su sensu ‘e su Giustu e de su Beru
Chi tue custoias in su coro,
Sa gana ‘e lu difender che tesoro
In custu faltzu mundu insintzeru.

E sas leges la tenisti a notu,
Ca aias istudiadu su Deretu,
E as peleau tota vida in s’isetu
De adderetare custu mundu trotu.

E zente meda no ti cumprendiat,
In bidda; sos chi sunu ‘satisfatos’,
Cussos de benes mundanos atatos,
Chi dinari e podere aman ebía.

Sos chi creen chi ‘bona resultada’
In sa vida, siat su “Cumandare,
Mandigare, Aferrare, ‘Alanzare...
Deo... e chi s’arranget chie no nd’ada!”

Ahi, si de prus che a tie istados
Ch’aiat idealistas e cuntestadores,
S’Umilidade a nos dare e s’Amore,
Donos de sos profetas disarmados!

Fortzis tando aimis cumpresu
Cale in sa vida est sa bera richesa,
De sentire che propria s’ofesa
A dogni nostru simile ofesu.

Gai diamus poder fraigare
Su mundu giustu chi totus cherimos,
Ma chi fraigare no podimos
S’egoismu nostru sena subacare.

Como, Francesco, za lu ses bidinde
Cuddu mundu ‘e Zustissia e Veridade,
Cun su Deus de Amore e Caridade
Chi da pitzinnu lu fusti sighinde.

Ca in semenariu ti che fusti intradu,
E poi essidu... ma tzertu a Gesusu
Su matessi as sighídu, e fortzis prusu,
Ca fuit profeta, che a tie, disarmadu.

Fuit che nois unu ‘perdidore’,
Omine chi connoschet su patire,
Ma chi, sena ispada e ne fusile,
Su mundu est conchistande cun s’amore.

E cuss’ “arma” no a sos balentes,
Ne a sos fortes l’at incarrigada,
Ma a chie ne fortza e ne podere ada,
A sa simpritze e pobera zente.

Chi at nadu ‘Biados sos masedos’,
Chi sun umiles e nudda pretenden,
No si ponen a subra ma si arrenden:
‘Ca de sa Terra an a esser sos redos’!

Ca lu ‘ies, Francesco, a inue nos ch’est leande
S’Istoria ‘e sos Fortes Binchidores,
Conchistadores mannos e minores
Chi su mundu sun arruinande!

De su Pianeta an fatu degugliu,
Pro ‘alanzu ispozande sa Natura,
Chi deet vindicare cussa fura
S’Universale causande Defugliu.

Sos poberos isfrutan de sa terra
Chi morin de su famene a milliones
Mentras ch’issos ingrassan, sos bentrones,
Cun benes fatos ‘a s’aferra-aferra’.

Ma como un’era noa est albeschinde
S’era ‘e s’Universale Connoschentzia,
Chi sos umíles, sena violentzia,
Ca sun sa mazoría, sun binchinde.

Tzertu, no at a esser cras ne barigadu
De bider cussu sole a mesudíe,
Francesco, ma nde acurtziat cussa die,
Su Cambiamentu est incumintzadu!

Custu cunfortu mannu nois tenimos:
Chi manc’una vida est isprecada,
Si est pedra in cussa domo fraigada
De su mundu prus giustu chi cherimos.

E tue, amigu meu, bonu e gentile,
Tue innotzënte, tüe sintzeru,
Francesco, contributu as dau beru
Pro su ‘enidore ‘Mundu ‘e sos Umíles’!

Ca custu ebía dat sensu a s’istoria
De su terrinu umanu peleu:
Chi de Zustissia bi at unu Deu
Chi deet dare a sos bonos sa vitoria.

“Custu est machine!” nerzan e repichen
Sos chi adoran sa Dea Resone,
E a sos duos corros de cussu furcone
Lassa puru chi dae see s’apichen!

Ca finas sa Resone, propiu issa,
Cunsizat chi cumbenit a bi creere,
Biver “comente chi Deus bi esseret”
De Pascal renoande s’iscommissa!

E si su dubiu torrat dae nou,
Sa regula Gesusu nos at dadu
Pro chi Deus nos siat isveladu:
“Che a tie istima su bighinu tou!”

Ma como da in altu mira tue
A sas nostras cumbatas e matanas;
A Deus prega in sa corte soberana
E a sos santos, chi totus nos azuen!

Chi cando a cabu at a esser beninde
S’ándela ‘e custa vida druche-amara,
Nois puru ‘idemus sa lughente cara
De Deus, comente tue la ses bidinde!

Totto Cappai – Su 18 de Santandria 2008