Unu pacu de sas chisinas de Gramsci de Pasolini
de Vincenzo Pira

Unu istratzeddu ruju, che a cuddu
presu in trucu a sos partigianos e,
in s’oru de sa tumba, suttatterra,
galu prus rujos, duos gravellos.
E tue, bandidu chin pacu bragheria,
chene crèsia, postu in mesu de mortos istranzos:
chisinas de Gramsci…
chin ispera e ispantos anticos,
m’acurzo, lòmpiu po casu in custu locu de prantu,
in ue t’ant interrau,
chircande s’ispìritu tù
in mesu de custos òmines lìberos…
No est de maju cust’ària pùdida
chi s’ortu iscuru e istranzu
lu fachet prus iscuru, o l’illuinat
chin crarores turpos… custu chelu
de bavas in pittu de sostres grogos
chi a chircos mannos che cuant
sas curvas de frumene,
intas a sos montes brunetinos de innedda…
Isparghet una pache de mortòriu,
disafusà comente sos ostinos nostros,
in mesu de muridinas de maju de atonzu.
In daintro su chisinosu de su mundu,
sa fine de dech’annos in ue si bidet
in mesu de sas ruinas su restu
de s’irfortzu mannu e lèviu
po fraicare a nou sa vida;
sa mudesa, mùchida e burda…
Tue pitzinnu, in cuddu maju
in ue s’irballu fit galu vida,
in cuddu maju italianu
chi a sa vida li daiàt
a su nessis balentia,
a su mancu malauria e
belle che sana
de babbos nostros –
non babbai ma frade ùmile -
chin sas manos tuas,
lanzas e suttiles,
iscriias ideales chi nos dant luche
(ma non po nois: tue mortu e nois chin tecus su pròpriu,
in custu campusantu iffustu), canta mudesa.
Non lu podes prus, a lu vides?
Po pasare in custu locu istranzu,
galu disterrau.
Annuzu sinnorile t’intundat.
E, dae innedda ti che lompet
su sonu de corfos a s’incudine
de frailes de su ichinadu de Roma
chi mutint Testaccio Conchimannu,
lenos lenos in s’ora de su pèsperu:
in miseras barracas,
muntones de ferru etzu,
e unu teracu alligru cantande
ca ja s’at serviu sa zorronada
e pompiat sas nues
menettande proinzu…